Waarom hebben sommige mensen na stressvolle gebeurtenissen nog lang klachten en anderen niet of veel minder? Die vraag staat centraal in een groot internationaal onderzoek dat deze maand van start zou gaan. De coronacrisis geeft een andere draai aan het onderzoek: labsessies met proefpersonen zijn voorlopig van de baan. Tegelijkertijd hebben nog nooit zo veel mensen in min of meer dezelfde stressvolle omstandigheden verkeerd. En dus biedt de coronacrisis ook kansen voor onderzoek. Neurowetenschapper Judith van Leeuwen (Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour, Radboudumc) was al betrokken bij een groot stressonderzoek dat deze maand in vier landen van start zou gaan. Het idee was om proefpersonen zo lang mogelijk te volgen en hen bij te laten houden wat ze zoal doen en hoe ze zich voelen. Ook zouden de proefpersonen stresstests moeten afleggen waarbij onder andere hun hartslag en hoeveelheid stresshormoon (cortisol) in hun speeksel gemeten zou worden. Door de coronacrisis kan dat nu niet van start gaan. ‘Maar we hebben een team van wetenschappers klaar staan. En de coronacrisis levert voor veel mensen een hoop onzekerheid en stress op. Je kunt in spanning zitten over je eigen gezondheid, die van anderen, je werk, de thuissituatie die ineens heel anders is. Intussen heb je veel minder afleiding, mis je het contact met anderen, is het eind nog niet in zicht… De druk neemt dus voor iedereen toe, zij het niet voor iedereen op dezelfde manier. Maar iedereen gaat wel door ongeveer dezelfde stress heen.’ Mensen helpen In China, waar het virus op z’n retour lijkt, is al sprake van een toename in angst en depressie als gevolg van de coronacrisis, vertelt Van Leeuwen. ‘Dat zal in Europa niet anders zijn. Maar hoe komt het dat de een daar meer last van heeft dan de ander? Wat zijn factoren die dat beïnvloeden en kun je daar wat aan doen? Dat is wetenschappelijk interessant én we kunnen er mensen hopelijk mee helpen. Als we eraan kunnen bijdragen dat mensen hier zo goed en gezond mogelijk uit komen, dan zou dat heel mooi zijn.’ Positieve draai Van Leeuwen en haar collegaonderzoekers willen vragenlijsten voorleggen aan zo veel mogelijk proefpersonen, zodat ze kunnen kijken naar de invloed van factoren zoals sekse, leeftijd, verschillen tussen landen, gezinssamenstelling, werk, financiële onzekerheid et cetera. Van Leeuwen is in het bijzonder geïnteresseerd in de rol van sociale steun: heb je mensen om je heen, lukt het om in isolement je sociale steun op een andere manier te organiseren? Ook is ze benieuwd in hoeverre mensen in staat zijn om een positieve draai te geven aan wat hen overkomt. ‘Je hebt mensen die sneller dingen zeggen als: “Het is ook wel fijn dat het leven wat rustiger is nu”, of: “Ik moet nu anders werken, maar ik zie daar ook wel voordelen in”.’ Sociale steun en positief herinterpreteren lijken beide belangrijke beschermende factoren tegen stress-schade, weet Van Leeuwen. ‘En het mooie is dat je aan die factoren zelf wat kunt doen. Hopelijk maakt dit onderzoek nog duidelijker hoe en wanneer dat het beste werkt.’ Nieuwe routines Hoe gaat Van Leeuwen eigenlijk zelf om met de coronastress? ‘Ik merk dat ik het nog het lastigst vind dat de dagelijkse routine weg is, die voor mij onder meer bestond uit een treinreis van en naar het werk. Die gebruikte ik altijd om rustig op te starten en terug te schakelen. Nu doe ik dat op een andere manier, met yoga en een wandeling. En ik probeer via videobellen toch contact te houden met vrienden en familie. Met mensen praten en hun gezichten zien, dat helpt mij.’ Snelle (voorlopige) resultaten Vanwege het spoedeisende belang van het onderzoek zullen de onderzoekers voorlopige resultaten zo snel mogelijk – hopelijk al binnen enkele weken - delen via een zogenaamde preprintserver. Peer review en publicatie volgt later. Wil je ook meedoen aan dit onderzoek? Dat kan als je boven de 18 bent. De onderzoekers willen liefst zo veel mogelijk deelnemers van verschillende leeftijden en achtergronden. Ga naar de Dynacore website Foto door form PxHere