'We weten niet waar we naartoe gaan, want we kennen de toekomst niet. Maar we weten wel dat we keuzes moeten maken over waar we heen wíllen,' stelt Amber Walraven, docent bij de Docenten Academie van de Radboud Universiteit. Als lid van het Expeditieteam Lerarenagenda van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO), gaat zij de komende jaren op zoek naar de benodigdheden voor toekomstbestendig leraarschap. Toen Amber Walraven in 1998 aan haar opleiding toegepaste onderwijskunde begon, wilde ze alles weten over onderwijs behalve over lesgeven zelf. 'Ik dacht: dat is alleen maar andermans ideeën uitvoeren.' Inmiddels denkt Walraven als 'leraar van leraren' daar heel anders over. 'Ik was naïef. De docent is de allerbelangrijkste schakel in het onderwijs. Het gaat namelijk niet alleen om de inhoud, maar vooral om wat je met de inhoud doet. We willen immers dat de nieuwe generatie actief aan de maatschappij meebouwt. Dat leer je ze niet door ze alleen een boek te laten lezen.' Van snelkookpan naar stoofpot Goed onderwijs, daar moeten docenten de tijd voor krijgen. ‘Veel docenten werken parttime om goed werk te kunnen leveren en werken op hun vrije dag door. Dat is toch van de zotte,' zegt Walraven verontwaardigd. 'Men moet zich realiseren dat je een les niet even in vijf minuten voorbereidt. Een docent wil aan de hand van de les op dag één, bepalen wat er in les twee op het programma staat. Niet, vandaag doen we dit en ongeacht wat er gebeurt, morgen doen we dat.' Daarom pleit Walraven voor een vertraging van het onderwijs. 'Nu zijn we een snelkookpan, maar eigenlijk moeten we een langzame stoofpot zijn.' Bovendien, lesgeven is niet het enige dat het takenpakket van de moderne docent omvat. 'Er zijn veel dingen bijgekomen, van mentoraten tot het beheren van budgetten,' vertelt Walraven. ‘We moeten nadenken of een docent al die dingen nog moet kunnen, of dat daar ook variatie in mag zitten. Als er een paar fantastisch kunnen lesgeven, een ander vakinhoudelijk sterk is en een ander steengoed is in onderzoek, ben je er ook. Nu moet iedereen alles hebben, maar dan heb je misschien net niets.’ En als het beroep van de docent meer divers wordt, bied je (toekomstige) docenten ook een breder perspectief. Meer tijd, meer vertrouwen Maar alles begint bij het erkennen dat het leraarschap een volwaardig beroep is. 'Zo veel mensen zeggen: "Lesgeven is toch een roeping? Dan heb je het er toch voor over?" Nee, het is een beroep waarbij je alle kwaliteiten inzet die je hebt.' Verder ziet Walraven graag een goed personeelsbeleid bij scholen, waarbinnen docenten zich verder kunnen ontwikkelen. Ze kijkt daarbij naar het bedrijfsleven. 'Daar heerst een leercultuur. Je krijgt ruimte om te leren en met die ruimte groeit je verantwoordelijkheid. In het onderwijs krijg je meteen heel veel verantwoordelijkheid en weinig ruimte om te leren. Want we hebben tekorten.' Aan de docentenacademie werkt Walraven aan het creëren van een leercultuur, binnen de academie en bij scholen waar de academie mee samenwerkt. 'Eén keer per week komen docenten uit het werkveld en studenten bij elkaar om te praten over hun vakgebied. De docenten krijgen daar vrij voor, ze nemen hun ervaring mee en de academie brengt expertise in. Daar komt zoveel energie bij vrij.' Ook bij scholen werkt de docentenacademie aan een lerende cultuur. Docenten kunnen bijvoorbeeld bij elkaar in de lessen kijken, samen lesgeven of met collega's bijeenkomen om lessen te ontwikkelen. Onderwijs is van ons allemaal 'Het mooiste moment is wanneer je de effecten van die kennisuitwisseling terugziet in de klas,' vertelt Walraven. 'Daar doen we het natuurlijk allemaal voor.' Ze ziet dat docenten anders gaan lesgeven, bijvoorbeeld door met leerlingen een toets te analyseren in plaats van door het lesboek heen te vliegen. 'Docenten staan vaak onder druk. Ze denken "dat hoofdstuk moet erdoor", in plaats van dat ze de tijd nemen om studenten te leren hóe ze iets het beste kunnen leren, terwijl daar juist de winst zit. Docenten moeten dat soort dingen durven, gaan doen en ervaren wat het effect is. En dat zie je al gebeuren.' Voortbouwend op haar werk bij de docentenacademie, onderzoekt Walraven de komende jaren wat nodig is om de toekomst van het onderwijs vorm te geven. Dit doet ze samen met zes collega-onderzoekers van de Expeditie Lerarenagenda, een programma van het NRO over de professionalisering van de leraar van vandaag en morgen. 'Want onderwijs moet geen uitvoerder zijn van de wensen van de maatschappij. Onderwijs vormt onze maatschappij en daar mogen we best een meer leidende rol in nemen.' Je bent nodig De wereld heeft grote uitdagingen het hoofd te bieden. Om dat te kunnen doen, zijn wetenschappers, studenten en betrokken burgers nodig die mee willen denken over en werken aan een gezonde, vrije wereld met gelijke kansen voor iedereen. Leerkracht is daarvoor onontbeerlijk. Leerkracht geeft je de macht om je te blijven ontwikkelen. Om onafhankelijk verder te groeien. Om jezelf uit te dagen en daardoor anderen te inspireren. Leerkracht voedt je geest. Op Jebentnodig.nl vind je meer artikelen en een link naar onze lerarenopleidingen. Beeld van Javier Sierra via Unsplash.