De Radboud Universiteit wil bijdragen aan een gezonde, vrije wereld met gelijke kansen voor iedereen. Daarom geven we duurzaamheid een prominente plek in ons onderwijs. Alle studenten komen vanuit de eigen discipline in aanraking met vraagstukken rond duurzaamheid. Daarnaast is er voor de studenten die meer willen een uitgebreid aanbod, waaronder het behalen van een duurzaamheidsgetuigenis. Marije Klomp, Programmadirecteur Duurzaamheid bij de Radboud Universiteit, vertelt hoe dit er in de praktijk uitziet. ‘Alle studenten die starten bij de Radboud Universiteit, leren vanuit de eigen opleiding hoe zij kunnen bijdragen aan duurzaamheidsvraagstukken. Dat geldt voor alle studenten die vanaf nu starten, maar ook voor een deel van de studenten dat al gestart is. Dit proces zijn we gestart in 2019 met de lancering van onze strategie ‘A Significant Impact’. Verschillende duurzaamheidsthema’s, zoals klimaat, biodiversiteit en ongelijkheid, worden steeds relevanter. Door studenten tijdens hun studie met (de verbanden tussen) deze thema’s te laten kennismaken, zijn ze beter voorbereid op dat wat na hun studie komt. Niet alleen is de kans groot dat ze in hun werkende bestaan met deze onderwerpen moeten omgaan, ook daarbuiten stelt het ze beter in staat een zinvolle bijdrage te leveren aan de maatschappij.’ Duurzaamheid heeft in elke opleiding een natuurlijke plaats in het verplichte curriculum. Daarnaast is er een ruim keuzeaanbod. Klomp vervolgt: ‘De Radboud Universiteit biedt op dit moment 90 bachelorcursussen, 60 mastercursussen, bijna 40 studieprogramma’s en diverse postacademische cursussen op het gebied van duurzaamheid aan. Samen met de faculteiten worden actieplannen opgesteld om duurzaamheid nog meer te integreren in het bestaande curriculum. Daarnaast worden er continu nieuwe opleidingen en cursussen ontwikkeld.’ Interdisciplinair netwerk van docenten en wetenschappers Het Radboud Centre for Sustainability Challenges (RCSC), de hub voor interdisciplinair onderzoek en onderwijs gerelateerd aan de Sustainable Development Goals, werkt aan de ontwikkeling van nieuwe opleidingen en cursussen. Carlijn Hendriks, kwartiermaker van het RCSC en docent op het gebied van klimaat, energie en duurzaamheid licht toe: ‘Het RCSC heeft een netwerk van meer dan 200 wetenschappers en docenten van de Radboud Universiteit die werken aan duurzaamheidsthema’s. Deze brengen we bij elkaar in seminars en gezamenlijke projecten. Op deze manier werd bijvoorbeeld Cultural Sustainability ontwikkeld, een nieuwe cursus bij de letterenfaculteit. En momenteel werken we aan de master Science for Sustainability, een samenwerking tussen de Faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica en de Faculteit der Managementwetenschappen.’ Hendriks doceerde twee jaar lang de cursus Sustainable Development Goals. ‘Deze cursus is open voor alle studenten van de Radboud Universiteit. Het is een kennismaking met de SDG’s en de systemische benadering waarop deze met elkaar verbonden duurzaamheidsvraagstukken steeds meer worden bekeken. Een van de opdrachten die de studenten krijgen is het schrijven van een essay over een duurzaamheidsthema naar keuze, waarbij ze ingaan op de vraag hoe zij daar zelf vanuit hun eigen expertise aan kunnen bijdragen. Daarnaast werken ze in multidisciplinaire groepjes aan een casus naar keuze waarin verschillende aspecten van duurzaamheid samen komen. Dit levert bijvoorbeeld een podcast over de toekomst van duurzame mobiliteit in Amsterdam op, of een populairwetenschappelijk artikel over hoe in Londen ongelijkheid een rol speelt bij maatregelen om de gevolgen van klimaatverandering te beperken.’ Duurzaamheid zelfs in de meest technische opleidingen Marc Davidson is hoogleraar filosofie van duurzaamheid en milieu aan de Radboud Universiteit. Wat deze discipline extra interessant maakt, is haar interdisciplinaire insteek. Filosoferen over duurzaamheid en milieu vraagt kennis over economie, ecologie, psychologie en andere terreinen. Binnen alle opleidingen denkt Davidson met onderwijsdirecteuren en -coördinatoren mee over de integratie van duurzaamheid. ‘Zelfs in de meest technische en taalkundige opleidingen proberen we een link met duurzaamheid te leggen. Zo is de culturele verarming die optreedt door het verdwijnen van talen van inheemse volkeren te vergelijken met de biologische verarming bij het uitsterven van diersoorten. En in de cognitiefilosofie is de link te leggen dat het cartesiaanse idee dat alleen de mens een geest heeft grotendeels ten grondslag ligt aan onze uitbuiting van de natuur. Wie denkt dat alleen de mens een geest heeft en de rest louter materie is, gebruikt alles wat geen mens is als louter grondstof.’ Zelf doceert Davidson de cursus Climate Crisis, waaraan studenten uit alle studierichtingen deelnemen. ‘Deze cursus bespreekt de klimaatcrisis vanuit het perspectief van verschillende disciplines: de wetenschap van klimaatverandering, de gevolgen voor ecosystemen en gezondheid, mogelijkheden om minder fossiele brandstoffen te verbruiken, de politiek van internationale klimaatonderhandelingen, economische beleidsdoelen en -instrumenten en de psychologie van nalaten te handelen. Maar ook een filosofische benadering van onze morele plichten naar toekomstige generaties. De studenten krijgen niet alleen opdrachten om bijvoorbeeld de voor- en nadelen van bepaalde energiebronnen te onderzoeken, maar ook om barrières te ervaren bij het volgen van een volledig plantaardig dieet voor één week.’ Duurzaamheidsgetuigenis: over de grenzen van je studie kijken Studenten die zich tijdens de studie verdiepen in duurzame vraagstukken kunnen dat nu ook officieel uitdragen door middel van een Duurzaamheidsgetuigenis, een aantekening op je diplomasupplement. Met de duurzaamheidsgetuigenis toon je aan dat je extra aandacht hebt besteed aan duurzame onderwerpen binnen je studie, door een aantal duurzaamheidscursussen succesvol af te hebben gerond en het eindwerk van je bacheloropleiding te hebben gericht op een duurzaam onderwerp. Klomp licht toe: ‘De cursussen zijn gekoppeld aan de SDG’s, en veel duurzaamheidsvraagstukken hebben een multidisciplinair karakter. Met deze getuigenis willen we ook stimuleren dat je over de grenzen van je eigen studie kijkt.’ De eerste studentenervaringen met de Duurzaamheidsgetuigenis zijn positief. Zo vertelt Marie-Sophie Simon, student Informatiekunde: ‘De Duurzaamheidsgetuigenis heeft voor mij als route naar duurzaamheid gediend in een keiharde bètastudie. Ik wilde weten hoe ik mijn studie kan gebruiken om deze wereld een betere plek te maken, en niet alleen om op een dag geld te verdienen. Ik leerde over duurzaamheid, maar door het interdisciplinaire karakter van de vakken leerde ik ook veel over mijn eigen set vaardigheden in vergelijking met studenten met andere achtergronden. Het koppelen van mijn scriptie aan de SDG's heeft me echt geholpen om te zien hoe makkelijk het is om een positieve invloed uit te oefenen. En het heeft me een richting gegeven die ik wil inslaan met mijn verdere studie en werkend leven.’ Je bent nodig De wereld heeft grote uitdagingen het hoofd te bieden. Om dat te kunnen doen, zijn wetenschappers, studenten en betrokken burgers nodig die mee willen denken over en werken aan een gezonde, vrije wereld met gelijke kansen voor iedereen. De Radboud Universiteit richt zich met Je bent nodig op mensen die daaraan willen bijdragen. Op Jebentnodig.nl vind je meer artikelen en informatie over duurzaamheid in ons onderwijs. Wil je op de hoogte blijven van onze verhalen? Meld je dan aan op Radboud Recharge. Foto: Dick van Aalst