Wat de beste duurzame keuzes zijn hangt voor een groot deel af van de situatie waarin je ze maakt. En op welke locatie in de wereld, stelt milieuwetenschapper Mark Huijbregts. Door de milieueffecten van technologieën en menselijk gedrag in context te bekijken, kunnen we bepalen bij welk duurzaamheidsbeleid het milieu het meeste baat heeft. ‘Onzekerheid is onlosmakelijk verbonden met de complexe vraagstukken die binnen de milieuwetenschappen spelen’, vertelt Mark Huijbregts, hoogleraar integrale milieu-analyse aan de Radboud Universiteit. ‘Ik wil eraan bijdragen dat beleidsmakers keuzes voor het milieu en klimaat kunnen maken die zo goed mogelijk gebaseerd zijn op feiten, zonder dat ik wil pretenderen dat we alles tot op de komma nauwkeurig kunnen uitrekenen.’ Huijbregts en zijn collega-milieuonderzoekers staan niet met de laarzen in de klei, maar bouwen rekenmodellen achter hun computer. Hiermee brengen ze in kaart wat het effect is van chemicaliën, producten, technologieën en menselijk handelen op het milieu. Zo rekende zijn groep dit jaar bijvoorbeeld uit of het gebruik van energie uit biomassa samen met ondergrondse CO2-opslag (BECCS) wel zo’n goed idee is als wordt gedacht. Verder gaven ze meer helderheid in het vraagstuk of elektrische auto’s nu en in de toekomst wel zo schoon zijn als we denken (het antwoord: ja). Kracht van de mondiale schaal ‘Onze mondiale modellen leveren een helicopterview op, maar geven tegelijkertijd ook een beeld op welke plek welke maatregel het meest effectief is’ zegt Huijbregts. ‘Groot voordeel van een mondiaal model is dat we hiermee in kaart kunnen brengen welke milieu-consequentie een bepaalde technologie heeft in de wereld en onder welke omstandigheden.’ In het geval van de elektrische auto’s: Daar zagen de onderzoekers dat voor 95% van alle wereldwijd gereden kilometers elektrificatie een gunstig effect zou hebben op de totale CO2-uitstoot. Alleen in India, Polen en Iran zou het voorlopig verstandiger zijn om het fossiele wagenpark tijdelijk te behouden. ‘Met dit soort inzichten kunnen we dus gerichte inzichten verschaffen en aanbevelingen doen.’ Milieuvoetafdruk van online winkelen Producten en technologieën hebben op zichzelf een bepaalde milieu-voetafdruk, maar het gedrag van mensen is minstens zo invloedrijk. Dit lieten Huijbregts en collega’s afgelopen jaar zien in een onderzoek waarbij ze keken naar winkelgedrag. Ze vergeleken uitstoot van bezorgdiensten met het zelf doen van de boodschappen met de auto. ‘Zelf boodschappen doen zorgt in het Verenigd Koninkrijk gemiddeld voor zo’n anderhalf keer hogere uitstoot per gekocht product dan als de producten worden bezorgd door de supermarkt. Dit komt doordat 80 procent van de boodschappen daar gedaan worden met de auto.' 'Voor Nederland geldt het verschil tussen zelf boodschappen doen en ze laten thuisbezorgen door de supermarkt waarschijnlijk dan weer niet. In Nederland doen we namelijk gemiddeld ‘slechts’ 44 procent van onze boodschappen met de auto. De keuze van het vervoersmiddel om zelf boodschappen te doen is dus cruciaal bij het trekken van conclusies over wat schoner is om te doen.’ Systeemverandering Ons gedrag is door de corona-uitbraak radicaal veranderd en de effecten daarvan zijn ontegenzeggelijk terug te zien, volgens Huijbregts. ‘Voor mij benadrukt de coronapandemie dat er een grote systeemverandering nodig is om de klimaat- en andere milieudoelen te kunnen halen. Nu we onze samenleving even stopzetten, zien we een tijdelijke uitstootreductie van broeikasgassen, maar bij lange na niet de 100% reductie die we willen in 2050. Van dat besef schrik ik wel.’ ‘We wisten het al, maar het wordt nu extra duidelijk dat er op grote schaal zeer urgent werk aan de winkel is om onze klimaat- en andere milieudoelen te halen door bijvoorbeeld op korte termijn volledig over te stappen op hernieuwbare energiebronnen.’ Je bent nodig De wereld heeft grote uitdagingen het hoofd te bieden. Om dat te kunnen doen, zijn wetenschappers, studenten en betrokken burgers nodig die mee willen denken over en werken aan een gezonde, vrije wereld met gelijke kansen voor iedereen. De Radboud Universiteit richt zich met Je bent nodig op mensen die daaraan willen bijdragen. Op Jebentnodig.nl vind je meer artikelen. Wil je op de hoogte blijven van onze verhalen? Meld je dan aan op Radboud Recharge. Beeld: Total Design.