Het Platform Diversiteit in Geslacht en Gender (Radboud Universiteit en Radboudumc) heeft subsidie gekregen voor een nieuw project. Met een interdisciplinair team – waarin ook communicatiewetenschappers zitten - wordt komend jaar onderzoek gedaan naar verklaringen voor de toename in de vraag naar transgenderzorg. ‘Dit is niet alleen een medische kwestie. Het is zeker ook een sociaalmaatschappelijk vraagstuk.’ De afgelopen tijd is de vraag naar transgenderzorg in Nederland sterk toegenomen. Ook is de aard van de zorgvraag veranderd. Daarvoor zijn verschillende verklaringen gegeven, maar een wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt. En die is onontbeerlijk vinden de onderzoekers van het Platform Diversiteit in Geslacht en Gender van de Radboud Universiteit en het Radboudumc Nijmegen. ‘Door inzicht te krijgen in het waarom van die toename en in achterliggende maatschappelijke processen, kunnen we bijvoorbeeld kijken hoe de wachttijden in de transgenderzorg verkort kunnen worden en hoe meer variatie in het aanbod kan worden gerealiseerd’, zegt Enny Das), hoogleraar communicatie en beïnvloeding. Onderzoeksplatform Diversiteit in Geslacht en GenderHet Platform Diversiteit in Geslacht en Gender) is sinds 2019 actief. Doel is het bundelen van kennis en expertise rond intersekse en transthema’s vanuit verschillende wetenschappelijke disciplines. Met het onderzoek willen de betrokken onderzoekers inzichten uit gender- en transgender studies, sociale wetenschappen, ethiek, taal- en communicatiewetenschappen en politicologie samenbrengen met medische discussies. Het platform baseert zich nadrukkelijk op de ervaringen en behoeften van intersekse en transpersonen. Daarvoor werken de onderzoekers structureel samen met trans- en intersekse personen, belangenorganisaties en andere belanghebbenden. Bij het platform zijn betrokken: Radboud Expertisecentrum voor Geslacht & Gender (REG&G), en de faculteiten geneeskunde, managementwetenschappen en letteren van de Radboud Universiteit. Politieke oproep Het platform ontving onlangs een subsidie van ZonMW voor het project Recente toename behandelvragen transgenderzorg. Das: ‘Met dit onderzoek geven we gehoor aan de oproep van de politiek om een verklaring te vinden voor de toename naar de vraag van transgenderzorg. Dat is een heikel thema in de politiek.’ Door volwassenen, maar ook steeds meer door kinderen en jongeren, wordt een groter beroep gedaan op transgenderzorg dan de capaciteit toelaat, met wachtlijsten tot gevolg. Tegelijkertijd bestaat er onvrede onder transgenderpersonen over de bestaande zorgtrajecten en het bestaande zorgaanbod. ‘Met dit platform kunnen we vanuit heel veel perspectieven naar deze kwestie kijken. Er is heel lang gekeken alleen vanuit een medisch perspectief, maar het is niet alleen maar medisch. Het is ook sociaalmaatschappelijk’, zegt Wyke Stommel, universitair hoofddocent taal & communicatie. ‘Daarom is het heel belangrijk om daar interdisciplinair onderzoek naar te doen. Er is niet één verklaring voor de toename in transgenderpersonen die een zorgvraag hebben.’ Gevoelig onderwerp In vijf deelprojecten zal de groep interdisciplinair onderzoek doen naar de toename, gebruikmakend van inzichten uit genderstudies, transgenderstudies, politicologie, klinische psychologie en communicatie- en informatiewetenschap. Vanaf het begin is er actieve samenwerking met alle belanghebbenden. ‘Dat is ook spannend’, zegt Das. ‘Gender is een heel gevoelig onderwerp. Welke termen en labels je gebruikt, maakt heel veel uit. En die hebben voor verschillende mensen verschillende betekenissen.’ Stommel en Das zullen de problematiek vanuit de communicatie- en informatiewetenschap benaderen. Stommel: ‘Ik zal in een van de deelprojecten conversatie- en inhoudsanalyses toepassen op focusgroepen, met mensen die op verschillende manieren ervaringen hebben met de transgenderzorg. Bijvoorbeeld omdat ze zelf op de wachtlijst staan, of een behandeling ondergaan, of ouders zijn van een kind. Maar ook focusgroepen met zorgverleners. We gaan daarin bijvoorbeeld heel goed letten op hoe mensen allerlei normen en gevoeligheden formuleren.’ Aandacht in de media Das zal zich in een ander deelproject richten op de analyse van (sociale) media. ‘Met de toenemende maatschappelijke aandacht voor gender en transgender issues is ook de aandacht op bijvoorbeeld tv en in kranten toegenomen’, legt Das uit. ‘De berichten op die kanalen kunnen inzicht bieden in de manier waarop het debat rondom gender en transgender gevoerd wordt. Daarnaast kunnen mensen met sociale media zoals Facebook en Instagram informatie en advies uitwisselen over specifieke onderwerpen zoals gender.’ Das zal zich daarom onder meer richten op de vraag of er tussen 2011 en 2021 veranderingen zijn in de mate van aandacht voor gender en transgender issues in die klassieke en sociale media. Het project Recente toename behandelvragen transgenderzorg zal in 2022 worden uitgevoerd. Das: ‘Het is de vraag of er echt een toename is. Zijn er echt méér transgenderpersonen of is het aantal gelijk, maar durven ze nu misschien meer naar buiten te treden? Met dit project hopen we een eerste stap te kunnen maken naar een wetenschappelijk gefundeerde verklaring.’ Foto: Sharon McCutcheon via Unsplash