Vraag je iemand waar ze aan denken als het over 'robots' gaat, dan is de kans groot dat veel mensen al gauw een beangstigend toekomstbeeld noemen. Volgens sociale wetenschappers als Tibor Bosse is het echter veel interessanter om na te denken over de vele mogelijkheden die het ons biedt. ‘Je moet kunstmatige intelligentie juist zien als een aanvulling op menselijke intelligentie, niet een bedreiging ervan.’ Op de Radboud Universiteit onderzoeken we niet óf robots in onze maatschappij horen, maar waar we ze het beste kunnen inzetten. Welke problemen kunnen we allemaal oplossen met kunstmatige intelligentie? In de sociale wetenschap is de komende jaren veel onderzoek nodig om dat toekomstbeeld van kunstmatige intelligentie te verbeteren. ‘Mensen hoeven echt niet bang te zijn dat we onze uniekheid verliezen als er opeens robots rondlopen die op sommige gebieden net zo slim zijn als wij’, aldus Bosse. Kunstmatige intelligentie (ook wel Artificial Intelligence of AI genoemd) speelt bijvoorbeeld een belangrijke rol in de verspreiding van kennis. Zo kan een robot ingezet worden om mensen nieuwe vaardigheden aan te leren. Op die manier kunnen trainingen aangeboden worden op plekken waar één-op-één lessen te kostbaar zijn. Ook zijn de juiste (menselijke) docenten en experts lang niet altijd wereldwijd inzetbaar. Met AI kan die kennis toch overal gedeeld worden. Slimme training tegen babbeltrucs en agressieve passagiers In eigen land heeft Bosse bijvoorbeeld geholpen in de ontwikkeling van een virtual reality-simulatie die trampersoneel leert om te gaan met de agressie van passagiers. Ook bouwde zijn team een app om ouderen te leren babbeltrucs van colporteurs te herkennen en vermijden. Bij deze laatste training meet een module de assertiviteit in de stem van de oudere om te kijken of de training goed opgepikt wordt. Bosse: ‘Voorheen waren er altijd te weinig mensen om dit soort training op grote schaal op te pikken, maar met AI wordt het makkelijker om de training wel overal en altijd te bieden. Dat zijn concrete, slimme oplossingen voor sociale problemen.’ Grote vraagstukken Zo zijn er tal van situaties te bedenken waarin kunstmatige intelligentie helpt om werk uit handen te nemen. Binnen het Radboudumc wordt gewerkt aan kunstmatige intelligentie die artsen ondersteunt in beeldanalyse. Daarmee worden CT-scans sneller geanalyseerd, wat de werkdruk van artsen aanzienlijk vermindert. Ook voor laaggeletterdheid, duurzaamheid en andere maatschappelijke lopen er onderzoeken waarbij kunstmatige intelligentie en robots een belangrijke rol spelen. Als het aan Bosse ligt kunnen grote vraagstukken als personeelstekorten in de zorg en het onderwijs, milieuproblematiek en meer allemaal slimmer aangepakt worden als we AI op de juiste wijze blijven inzetten. Niet in plaats van mensen, maar náást mensen: ondersteunend, om vervelende of tijdrovende taken uit handen te nemen. Daarvoor zijn zowel technici als sociale wetenschappers nodig, benadrukt Bosse. ‘Technische onderzoekers en studenten kunnen de algoritmes aanscherpen en verbeteren, maar sociale wetenschappers zijn essentieel om kunstmatige intelligentie de juiste plek te geven in de maatschappij. Dan is er opeens zoveel meer mogelijk, en bereiken we die stip op de horizon waar we wat mij betreft naartoe moeten werken: dat mensen een vrijwel volledig natuurlijke samenwerking kunnen hebben met een robot.’ Je bent nodig De wereld heeft grote uitdagingen het hoofd te bieden. Om dat te kunnen doen, zijn wetenschappers, studenten en betrokken burgers nodig die mee willen denken over en werken aan een gezonde, vrije wereld met gelijke kansen voor iedereen. De Radboud Universiteit richt zich met Je bent nodig op mensen die daaraan willen bijdragen. Op Jebentnodig.nl vind je meer artikelen en een link naar onze vacatures. Wil je op de hoogte blijven van onze verhalen? Meld je dan aan op Radboud Recharge. Beeld van de Radboud Universiteit.