Voor een geheel uitverkochte schouwburg in Nijmegen gaf de Vlaamse psychiater Dirk de Wachter deze week een lezing over 'ongelukkig zijn'. Hij gunt iedereen het geluk, maar De Wachter pleit hartstochtelijk voor wat meer aandacht in de dagelijkse omgang voor het ongeluk van de ander. We zijn niet gewend tegenslag en lijden ruimte te geven in ons leven. Het leven moet geweldig zijn, snel, succesvol en fantastisch. Ondertussen zijn we verleerd om stil te staan bij verdriet, de ruimte te nemen voor moeilijke emoties. Een gemis, vindt de Vlaamse psychiater Dirk De Wachter, maar er is hoop: open de deur voor ongeluk, en zoek weer contact met de medemens. Wat is nu precies het probleem waar De Wachter zich over opwindt? In de westerse wereld is gelukkig zijn tot het ultieme doel van bestaan gemaakt, en dat leidt tot misère. Tel daarbij op een voortdurend verlangen naar méér, de constante wens om grenzen te verleggen en het beter te hebben. Het baart De Wachter zorgen dat we steeds minder kunnen dealen met de lastige aspecten van het leven, ook omdat ongelukkig zijn in toenemende mate op het bord van de psychiater wordt gelegd. 'Lastigheden geven liefde' Begrijp De Wachter niet verkeerd: hij is niet tegen gelukkig zijn, maar hij verzet zich tegen een idee van geluk als doel op zich. 'Het zijn juist lastigheden die ervoor zorgen dat wij als mensen in verbinding zijn met elkaar. Zonder lastigheden geen liefde', stelt hij. Het draait er volgens hem om werkelijk samen te leven, en te durven het ongeluk van anderen werkelijk te zien. Dat wordt steeds moeilijker omdat het sociale weefsel verkruimelt, vreest De Wachter. Daardoor vallen mensen uit het weefsel en zijn ze alleen met hun verdriet. Dát kan je ziek maken. De analyse van existentialist Jean Paul Sartre deelt De Wachter dan ook niet. "Het kwaad, dat zijn de anderen"', aldus de bekende gedachte van de Franse filosoof. Hij heeft geen gelijk, stelt De Wachter. 'Het kwaad is juist het ontbreken van anderen. Ongeluk, dat eigen is aan ons bestaan, ontstaat pas zodra het niet gedeeld kan worden. Dan slikt ze zich in en wordt ze een ziekte.' Delen van verdriet En wie de connectie weer wil vinden, kan niet om spreken en de taal heen. Die twee beschouwt De Wachter als wezenlijk ingrediënten voor verbinding. 'Verdriet moet je zwachtelen; je kunt het niet wegnemen. Je moet het met woorden verzachten, zodat het niet langer alles overrompelt. En voor het delen van verdriet moeten we elkaar ontmoeten.' Verbinding met anderen is belangrijk, maar stilstaan bij jezelf is dat evengoed. We zijn altijd maar bezig, en vergeten daardoor simpelweg te zijn, vindt De Wachter. 'We drammen door om niks te missen. Terwijl verveling zó belangrijk is. Juist met al die bliepende dingen om ons heen. Ruimte voor fundamenteel denken is er te weinig, we zijn altijd gericht op vlugge resultaten.' We leven in luidruchtige tijden, wil De Wachter maar zeggen. 'We moeten daar stilte in verweven, ons onttrekken aan de dwingende prikkeling. De vraag is: hoe kunnen we in dit oververhitte bestaan wat rust brengen?' Maak nu een gratis account aan op Radboud Recharge en ontvang wekelijks onze beste wetenschappelijke verhalen en activiteiten, overzichtelijk op één plek en afgestemd op jouw interesses. Foto 1 door Stuart Richards via Flickr.