Eind mei is in Arnhem de aftrap van het Erfgoedfestival Gelderland, een driejaarlijks festijn met tweehonderd activiteiten op tal van locaties. Ook in Duitsland. Dolly Verhoeven, hoogleraar Geschiedenis aan de Radboud Universiteit en een van de aanjagers van het festival: ‘In Geldern leeft Gelderland vaak meer dan bij ons.’Bezoekers van het festival kunnen in de twee maanden na 23 mei letterlijk alle grenzen van de provincie verkennen. Zo is er een fietstoer uitgezet van 600 kilometer langs de provinciegrens, nog uit te breiden met 300 kilometer in Limburg en Duitsland. Dit laatste verwijst naar het oude hertogdom Gelre, bestaande uit vier kwartieren waaronder dat van Roermond. Dolly Verhoeven benoemt een bezoek aan één van de vier kerken in de toenmalige hoofdsteden als een van de hoogtepunten van het festival. Zo is in de Munsterkerk in Roermond een praalgraf te bezichtigen. ‘Dit is een dertiende-eeuws graf waarin een graaf van Gelderland is begraven samen met zijn echtgenote, echt een fantastisch monument.’Record aantal grenzenGeen provincie in Nederland heeft meer grenzen dan Gelderland: het grenst aan zes provincies, binnen de provincie markeren de rivieren eigen grenzen, én er is de buitengrens met Duitsland. Deze editie van het erfgoedfestival omvat ook activiteiten in Duitsland: delen van ons buurland behoorden vroeger tot het hertogdom, waaronder het stadje Geldern, nu behorend tot de gemeente Kleef. Wie wil en extra betaalt, kan in dit stadje op de autonummerplaat GEL laten graveren (in plaats van het gebruikelijk KLE), zo weet Verhoeven. ‘Dat is daar niet ongebruikelijk, ook de burgemeester heeft daarvoor gekozen. In Geldern leeft het Gelders gevoel vaak meer dan bij ons.’Nog tot ver na de oorlog zijn door grenscorrecties delen van Duitsland bij Gelderland gevoegd, zoals Elten (nu overigens weer Duits grondgebied) en een deel van het Rheichswald (nog steeds van ‘ons’). Verhoeven noemt het betrekken van ons buurland bij het festival een goede stap. Het dwingt je na te denken over wat een grens met ons doet: aan de ene kant is het een afscherming (‘wat hoort bij ons, wie willen we buiten houden?), aan de andere kant verschuiven ze door de geschiedenis heen. ‘We beschouwen grenzen vaak als iets statisch, maar de geschiedenis leert dat niets zo veranderlijk is als een grens.’Theater op locatieVerhoeven schenkt graag extra aandacht aan de tien theaterfestivals op locatie, waarin professionele theatermakers samen met lokale gezelschappen regionale thema’s verbeelden. Zo is bij Bemmel een productie over een verdwenen dorp, komt in de oude bioscoop van het militair terrein Harskamp een stuk op de planken over het samenspel van de drie actoren in dit landschap toen en nu (militairen, boeren en toeristen) en wordt nabij Beuningen een veerpont omgebouwd tot theatervloer. ‘Het is helaas onmogelijk om het allemaal te bekijken’, zegt Verhoeven. ‘Maar het is leuk om te zien dat op zoveel plaatsen kleur wordt gegeven aan het festival.’Voor het programma van het festival, zie de website. De opening is op 23 mei in Arnhem. Het festival sluit op 22 juli. Het programma in de Munsterkerk Roermond loopt van 23 mei tot en met 2 september.Foto 1: Joran Quinten via Unsplash.