Alle beslissingen die we nemen, doen we met een bepaalde mate van vertrouwen. Dat vertrouwen baseren we op scenario’s die onze hersenen vooraf onbewust doorberekenen. Hoe minder alternatieve scenario’s, hoe zekerder we ons voelen over een besluit. Deze conclusie trekken de Nijmeegse hersenonderzoekers Laura Geurts en Janneke Jehee in Nature Human Behaviour afgelopen week. Vertrouwen in onze beslissingen hebben we nodig in ons dagelijks leven. Dat geldt zowel voor bewuste als voor minder bewuste beslissingen. Tijdens het oversteken van een drukke straat bijvoorbeeld, vertrouwen we op een scenario waarbij we niet van onze sokken gereden worden. Overwegen we te investeren in aandelen, dan doen we dat alleen als onze hersenen een winstgevend scenario kunnen bedenken. Scenario’s vergelijken Dat ligt niet altijd voor de hand, want er zijn veelal meerdere scenario’s denkbaar. Geeft die aankomende auto niet nog even gas bij? Zakt de beurs niet in elkaar als er oorlog uitbreekt in Oekraïne? Ons brein berekent verschillende scenario’s door en kiest het meest waarschijnlijke. Zijn er veel alternatieven denkbaar, dan maken we een andere keuze. Onze hersenen doen dus eigenlijk hetzelfde als het RIVM, legt Janneke Jehee uit. 'Ze berekenen niet alleen wat de beste beslissing is, maar houden ook rekening met alternatieve scenario’s. Als het aantal alternatieve scenario’s groot is, dan wordt er een andere beslissing gemaakt.' Laura Geurts voegt daaraan toe: 'Hoeveel vertrouwen we vervolgens in die beslissing hebben, wordt bepaald door het aantal mogelijke alternatieven.' Hersenactiviteit De onderzoekers bestudeerden dit aan de hand van visuele informatie. Proefpersonen kregen iets te zien en moesten daar vragen over beantwoorden. Daarbij moesten ze aangeven hoe zeker ze waren van hun antwoorden. Terwijl ze dat deden, werd hun hersenactiviteit gemeten in een MRI-scanner. Hoe kleiner het aantal mogelijke alternatieven, hoe zekerder mensen over hun antwoord waren. Het overwegen van antwoorden was terug te zien in hersenactiviteit, in gebieden die betrokken zijn bij beslissingen nemen en zelfvertrouwen. Alles tezamen wijst dat er volgens de onderzoekers op dat we vooral vertrouwen halen uit de hoeveelheid scenario’s, in plaats van bijvoorbeeld simpele vuistregels, zoals hoe druk de straat is bij het oversteken. Beter leren met zelfvertrouwen Het mini RIVM in onze hersenpan is derhalve de hele dag door scenario’s aan het berekenen. Dat we daar een groot deel van ons vertrouwen op baseren, is handig om te weten. Het kan bijvoorbeeld de ontwikkeling van lesmethodes of therapieën voeden. Jehee: 'Het is bekend dat veel psychische aandoeningen gepaard gaan met veranderingen in hoe zeker mensen zijn over hun beslissingen. Ook weten we dat kinderen en volwassenen beter en sneller leren als ze hun eigen onzekerheid goed kunnen inschatten.'