Jarenlang richtte parkinson-specialist Bas Bloem zich met tomeloze energie op het behandelen van die ziekte. Maar meer en meer heeft hij het accent verlegd naar preventie. ‘Of je de ziekte krijgt wordt voor vijf tot tien procent bepaald door genetische factoren, voor de rest door de omgeving.’ ‘Samen met mijn Amerikaanse collega Ray Dorsey onderzocht ik de Global burden of disease, waarin doodsoorzaken als gevolg van ziekte worden bijgehouden. Daaruit blijkt dat na correctie voor veroudering de groei bij nagenoeg alle ziekten – virusuitbraken als Covid uiteraard uitgezonderd – gelijk blijft, maar dat het aantal bij parkinson explosief stijgt. Verder vonden we een schrikbarend verband met bestrijdingsmiddelen en luchtverontreiniging. In een land als China, dat in sneltreinvaart industrialiseert, is de groei van parkinson een heel groot probleem. Verder zagen we dat onder boeren de kans op parkinson zo’n tweeënhalf keer groter is, wat heeft te maken met het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Dat treft niet alleen de boeren zelf, maar ook direct omwonenden. Vooral de inmiddels verboden Paraquat en Rotenon zijn berucht. Ook Roundup is verdacht vanwege de aanwezigheid van glyfosaat. Dit middel wordt door particulieren nog steeds gebruikt voor het schoonmaken van hun stoepje. ‘Uiteraard worden deze middelen onderzocht voor ze worden toegelaten. Maar juist daar gaat het fout. Bij muizen is ontdekt dat deze stoffen de substantia nigra aantasten, de zwarte stof in je hersenstam, waardoor je hersenen niet meer optimaal functioneren. Bij testen met muizen wordt echter alleen gekeken of de muis in leven blijft, of hij geen tumoren ontwikkelt en of hij vrolijk rond blijft huppelen. Dat laatste doet die muis nog steeds, ook als de substantia nigra reeds ernstig is aangetast. Dus daar wordt niet goed naar gekeken. Daarbij gebruiken boeren vaak niet één product, maar een cocktail. Dus een middel kan op zich onschuldig zijn, maar in combinatie met een ander middel buitengewoon schadelijk. ‘Bij onderzoek in Nederland zijn sporen van bestrijdingsmiddelen teruggevonden op de keukentafel en in luiers van baby’s. In supermarkten in ons land blijkt dat er in een groot aantal producten sporen van bestrijdingsmiddelen te vinden zijn. Dat maakt de situatie alarmerend. Parkinson is op dit moment de snelst groeiende hersenziekte, en als we niet heel snel onze manier van voedselproductie aanpassen, wordt dit een wereldwijd gezondheidsprobleem. Bovendien kan het iedereen overkomen, ook in toenemende mate jonge mensen. Gelukkig zijn er allerlei manieren om je tegen parkinson te beschermen. Een mediterraan dieet met veel verse groente en weinig vlees is er een van. Wat ook helpt, is veel bewegen en sporten.’ Tip: beluister de podcast De Reflector van Radboud Reflects Begin volgend jaar is Bas Bloem te beluisteren in de podcast De Reflector, waarin hij vertelt over zijn onlangs verschenen boek De parkinsonpandemie. Een recept voor actie (met coauteur Jorrit Hoff, Poiesz Uitgevers). Bas Bloem (Voorburg, 1967) studeerde geneeskunde aan de Universiteit Leiden. Is sinds 2001 hoogleraar Neurologie bij het Radboudumc. Stond in 2002 aan de wieg van het Parkinson Centrum Nijmegen (ParC). Oprichter (in 2004, samen met Marten Munneke) van ParkinsonNet, een landelijk netwerk van zo’n drieduizend zorgverleners. Foto: Erich Westendarp via Pixabay