Hoogleraar Strategisch management Hans van Kranenburg gaat samen met Alliander en TNO het Ganzenbord van de Nederlandse Energietransitie ontwikkelen. Het spel richt zich niet alleen op bedrijven, maar ook op scholieren. 'Het is een speelse manier om met een maatschappelijk vraagstuk om te gaan.' 'Iedereen ziet dat er een energietransitie nodig is', zegt Van Kranenburg. 'Maar de vraag is: hoe moeten bedrijven ermee omgaan? Dat is een grote uitdaging. De transitie moet niet alleen milieutechnisch, maar ook maatschappelijk en economisch haalbaar zijn. Met het ganzenbord gaan wij bedrijven helpen om nieuwe businessmodellen te ontwikkelen.' Drie varianten Van Kranenburg houdt zich al een jaar of tien bezig met onderzoek naar de energietransitie. Zijn vakgroep heeft er een speciaal centrum voor opgericht: Compass. 'De kennis die we de afgelopen jaren hebben opgebouwd, vertalen we naar het ganzenbord. Het wordt een fysiek bordspel, maar we kunnen er ook een levende variant van maken. Het is een gezamenlijk project van onderzoekers Sjors Witjes en Rick Aalbers, Alliander, TNO en mijzelf.' Het ganzenbord richt zich volgens Van Kranenburg op drie doelgroepen: bedrijven, basisscholieren en middelbare scholieren. 'Bedrijven kunnen het gebruiken om hun businessmodellen aan te passen. Scholieren kunnen met het spel al jong leren wat er nodig is voor een succesvolle energietransitie. Middelbare scholieren kunnen het bovendien gebruiken bij hun studiekeuze. Vanwege die verschillende doelgroepen maken we een basisversie en drie varianten, die elk aangepaste opdrachten krijgen.' Uitdagingen Deelnemers komen tijdens het spel allerlei uitdagingen tegen en moeten daarbij keuzes maken. Die kunnen hen een paar stappen vooruit brengen, maar ook terugwerpen. De uitdagingen gaan onder andere over wetgeving, het creƫren van draagvlak en de belangen van verschillende stakeholders. Van Kranenburg: 'Er kan bijvoorbeeld een spanningsveld ontstaan doordat verschillende afdelingen binnen een bedrijf verschillend aankijken tegen de aanpak en het tempo van de transitie. Het is dan essentieel om bruggen te bouwen en samenwerkingsverbanden aan te gaan.' Hoe beter een speler met de uitdagingen omgaat, hoe sneller hij zijn doel bereikt. 'Aan het eind van het spel ben je niet klaar met de energietransitie, maar weet je waar de uitdagingen liggen, en welk soort kennis en vaardigheden bedrijven nodig hebben om hun businessmodel op die transitie af te stemmen.' Leereffect De vraag is natuurlijk hoe effectief een bordspel is. Volgens Van Kranenburg blijkt uit onderzoek dat spellen een nuttige bijdrage kunnen leveren bij transities. 'Spellen zorgen voor bewustwording en inzicht in de noodzaak en haalbaarheid van veranderingen. Daarnaast is het sociale contact heel waardevol. Om iets voor elkaar te krijgen, is het belangrijk dat je elkaar ziet en ontmoet. Overigens gaan we het leereffect van het spel ook onderzoeken. Daarvoor gaan we samenwerken met sociale wetenschappers.' Onderzoeksorganisatie NWO ziet de waarde van het ganzenbord alvast in. Het project heeft begin dit jaar een valorisatiesubsidie van 50.000 euro gekregen. 'Dit project past bij het streven van NWO om wetenschappelijke knowhow te vertalen naar de maatschappij, zegt Van Kranenburg. 'Ons spel zal kennis opleveren voor onderwijs, organisaties en de samenleving, en zo bijdragen aan het oplossen van het energievraagstuk.' Beeld van Omar Albeik via Unsplash.