Moederschap en werk is in Nederland nog altijd lastig te combineren. Nederlandse vrouwen werken in verhouding het vaakst deeltijd van heel Europa. Natascha Wagner, hoogleraar Internationale Economie aan de Radboud Universiteit, legt uit hoe dat komt, welke problemen het veroorzaakt én wat mogelijke oplossingen zijn. ‘Een betere werkomgeving voor werkende moeders is ook een betere werkomgeving voor werkende vaders.’ Ondanks decennia aan strijd voor gelijkheid tussen vrouwen en mannen, is een gelijke verdeling op de werkvloer nog ver te zoeken. Neem de economie, het vakgebied, van Wagner. ‘In 2022 waren onder de 100 best gepubliceerd economen ter wereld niet meer dan zeven vrouwen.’ Daarnaast is slechts 22% van het academische personeel in de 25 beste economie-afdelingen op universiteiten vrouw. Aan de Radboud Universiteit ziet Wagner het ook. Binnen haar afdeling is ze de enige vrouwelijke hoogleraar. Vrouwen hebben in hun werk structurele obstakels te overbruggen die er niet zijn voor hun mannelijke collega’s. ‘De werkplek is nog niet zo ingericht dat vrouwen en moeders zich er net zo thuis kunnen voelen als mannen. Vrouwen krijgen nog altijd minder vaak promotie, ze worden minder snel aangenomen en lager beoordeeld in evaluaties’, somt Wagner op. Ze wijst ook op grensoverschrijdend gedrag. Een probleem waarover iedereen schande spreekt maar waar nog te vaak van wordt wegegekken, ondanks dat het voor veel vrouwen maar al te herkenbaar is. Spagaat Een ander probleem dat Wagner aanstipt is de spanning tussen moederschap en werk. Het combineren van ouderschap en het maken van carrière gaan lastig samen in een maatschappij waar de zorgtaken het vaakst bij de vrouw terechtkomen. Per week zijn vrouwen gemiddeld 21 uur aan zorgtaken kwijt tegenover 11 uur per week voor mannen. Het maakt dat vrouwen minder gezien worden op de werkvloer, soms letterlijk, en zo langzaam uit beeld verdwijnen. ’Ik dacht lange tijd ook dat je hogerop kon komen enkel door hard genoeg te werken, maar er komen momenten waarop je dat niet meer kan combineren en je wel keuzes moét maken. Bijvoorbeeld wanneer je een hooglerarendiner moet missen omdat je kind ziek thuis zit.’ De spagaat tussen moederschap en werk doet veel vrouwen besluiten om in deeltijd te gaan werken. ‘En het blijkt niet makkelijk om zodra de kinderen ouder zijn weer meer te gaan werken’, vertelt Wagner. Eens deeltijd, altijd deeltijd, was de veelzeggende titel van een rapport dat het Sociaal Cultureel Planbureau vorig jaar publiceerde. ‘Juist nu in allerlei sectoren een personeelstekort heerst, zouden we ook naar dit probleem moeten kijken.’ Te laat op werk Het is van cruciaal belang om als samenleving de druk op vrouwen te verlichten en zorgtaken gelijker te verdelen. Als directeur van het Global Data Lab baseert Wagner zich op cijfers. Die helpen om de terugkerende problemen te zien. De problemen zijn volgens haar te bestrijden via sociale experimenten. ‘Het is niet voldoende om slechts de regels en het beleid te volgen, het gaat ook om de sfeer op de werkvloer. Creëer bijvoorbeeld de ruimte voor medewerkers om te zeggen dat ze doodop zijn omdat ze thuis een pasgeboren kind hebben of wees flexibel met thuiswerken. Te vaak moeten vrouwen nog een façade ophouden, doen alsof ze nergens last van hebben en dat kost alleen maar meer energie.’ Een werkomgeving waar vrouwen opener kunnen zijn, helpt mannen eveneens en opent de deur naar een gelijkwaardiger verdeling van zorgtaken. Wagner: ‘Ik ken mannen die het niet prettig vinden om hun kinderen naar school te brengen omdat hun collega’s dan kunnen zien dat ze later op hun werk arriveren. Zowel vrouwen als mannen hebben baat bij een minder eenzijdig en strak beeld van hun rollen, op het werk én als ouder.’ Viering Internationale Vrouwendag Op 8 maart is het Internationale Vrouwendag. Het netwerk Radboud Gender & Diversity Studies en het Radboud Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren hebben ter viering een dagprogramma georganiseerd met lezingen, een paneldiscussie, een prijsuitreiking en een borrel. Natascha Wagner is een van de sprekers. Je bent van harte uitgenodigd om het gehele programma of een van de onderdelen bij te wonen. Meer informatie en inschrijven Foto: Mimi Thian via Unsplash