Mensen met de ziekte van Parkinson kunnen last hebben van 'bevriezing' van hun benen. Als dat gebeurt staat iemand plotseling stil en valt dan vaak. Licht- en geluidssignalen kunnen de bevriezing doorbreken of zelfs voorkomen. Richard van Wezel, hoogleraar visuele neurowetenschappen aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, werkt samen met bedrijven en onderzoekers om kleine instrumenten te ontwikkelen die ingrijpen voordat bevriezing optreedt. Patiënten kunnen de instrumenten overal dragen, zowel thuis als op straat. De ziekte van Parkinson is een hersenaandoening die motorische storingen veroorzaakt, zoals trillende handen. Maar mensen kunnen ook helemaal stoppen met bewegen. Hun benen 'bevriezen' tijdens het lopen en het lijkt alsof de voeten aan de grond geplakt zijn. Vaak vallen mensen dan, met allerlei complicaties tot gevolg. Dit bevriezen kan worden verholpen of zelfs voorkomen door het afgeven van ritmische auditieve of visuele signalen, bijvoorbeeld een metronoom of een knipperend laserlicht. Maar, zegt Van Wezel, ‘je wilt alleen dat mensen een signaal krijgen als het nodig is, anders verliezen de signalen hun kracht’. Sensoren op het lichaam Om de bevriezing van de benen te kunnen voorspellen, combineert het onderzoek de doorbloeding en de elektrische activiteit van de hersenen met een bewegingsanalyse. De sensoren die deze informatie meten, worden op het lichaam van de patiënt geplaatst. Zo kan de patiënt overal worden gevolgd, niet alleen in het lab. Voorlopig ziet het instrument er nog uit als een badmuts. Maar als de onderzoekers straks precies weten welke data ze nodig hebben, dan kunnen ze met minder sensoren gaan werken. Van Wezel ziet tal van mogelijkheden voor onopvallende wearables, zoals smart watches en brillen die licht in het blikveld van de patiënt projecteren. Het onderzoek wordt gefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. Omdat de signalen vanzelf aangaan als bevriezing optreedt, verwacht Van Wezel dat patiënten meer zelfvertrouwen krijgen. 'De gezondheid van mensen met Parkinson gaat steeds verder achteruit. Als je ervoor zorgt dat mensen minder vaak in een bevriezing terechtkomen, worden ze actiever, gaan ze meer naar buiten en gaan ze meer sociale contacten aan. Dat heeft een positief effect op de algehele gezondheid.' Bovendien wijst eerder onderzoek uit dat het voorkomen van bevriezing het optreden van bevriezing kan verminderen. Van Wezel: ‘We zien dat als we mensen een tijd lang signalen aanbieden, deze mensen ook beter bewegen als ze de signalen niet meer krijgen.’ Privacy En hoe zit het met privacy? Om de momenten van bevriezing te voorspellen en op het juiste moment de juiste signalen af te geven, moeten persoonlijke medische data worden verwerkt. In eerste instantie delen de sensoren de data via een draadloze verbinding. Maar in de toekomst moet dit anders. ‘We willen natuurlijk niet dat medische data zomaar op servers wordt opgeslagen. We zijn bezig met onderzoek om hele kleine chips te maken die alle data zelf verwerken, zodat we alleen de noodzakelijke output met andere systemen hoeven te delen. Bijvoorbeeld de systemen die de signalen geven’, aldus Van Wezel. Beeld van ANT Neuro b.v.